AB Parlamentosu CBAM sadeleştirmesini onayladı
Avrupa Parlamentosu (AP), sınırda karbon düzenleme mekanizması (CBAM) yönetmeliğini sadeleştirmeyi hedefleyen “Omnibus” paketi değişikliklerini onayladı. En dikkat çekici revizyon, yıllık ithalat eşiğinin 100 tondan 50 tona çekilmesi; bu sayede küçük ölçekli işletmelerin yaklaşık %90’ı karbon beyanı ve vergi yükümlülüğünden muaf kalacak. Ancak yüksek hacimli ithalat yapan çelik şirketlerinin büyük çoğunluğu, mekanizmanın kapsamı içinde yer almaya devam edecek.
Sırada Konsey görüşmeleri var
Şubat 2025’te Avrupa Komisyonu’nun sunduğu sadeleştirme paketi, şimdi Avrupa Konseyi ile resmî müzakere aşamasına geçecek. Nihai metin AP ve Konsey arasında uzlaşıya varıldıktan sonra yayımlanarak yürürlüğe girecek.
İki cepheden uyarı: “Boşluklar kapatılmadan hedefe ulaşılamaz”
Brüksel merkezli iklim düşünce kuruluşu Sandbag ve çelik üreticileri birliği Eurofer, onaya rağmen CBAM’ın hâlâ önemli açıklar taşıdığı görüşünde birleşiyor.
Sandbag, yayımladığı politika notunda mekanizmanın kok, kireç, ferro-silis gibi ara girdileri ve uluslararası nakliye emisyonlarını da içerecek şekilde genişletilmesini savunuyor. Genişleme, 2026’dan itibaren serbest tahsisatın kademeli olarak kaldırılacağı AB Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) geçişine destek olarak görülüyor.
Eurofer ise hazırladığı “araç kutusunda” CBAM’ın ihracat ayağında serbest tahsisatın devamını talep ediyor. Birliğe göre, AB çeliğinin %70’i karbon fiyatlamasının olmadığı ülkelere satılıyor; serbest tahsisat olmazsa Avrupa çeliği küresel pazarda rekabet kaybına uğrayacak. Eurofer, ayrıca çelik yoğun mamullerin (makine parçaları, beyaz eşya, otomotiv komponentleri vb.) karbon gölgesi hesabının sadeleştirilerek mekanizmaya dâhil edilmesini istiyor.
Her iki kuruluş da, menşe ülke “çeliğin ilk kez eritilip döküldüğü (melt & pour) tesise göre” tanımlanmazsa CBAM’ın ürünün farklı ülkeler üzerinden dolaştırılarak vergi aşılmasını (transshipment) engelleyemeyeceğini savunuyor.
Sadeleştirme ne getiriyor?
Yeni taslak, beyan süreçlerinde dijitalleşmeyi hızlandırıyor ve mikro ithalatçıların idari yükünü azaltıyor. 50 ton eşik, binek otomobil veya ev aletleri gibi çelik yoğun son ürünlerin küçük partiler hâlinde AB’ye girişinde bildirim zorunluluğunu ortadan kaldıracak. Buna karşın yıllık binlerce ton rulo, sac ve profil getiren çelik ithalatçıları, karbon içeriklerini beyan edip sertifikalı emisyon bedeli ödemeyi sürdürecek.
Yol haritası
• Konseyin teknik incelemesinin tamamlanmasının ardından, metin üç aylık “ince ayar” sürecine girecek.
• Resmî gazetede yayımlanmasıyla basitleştirilmiş kurallar 2026 başında pilot, 2027’de tam kapsamlı olarak uygulanmaya başlayacak.
Uzmanlar, sadeleştirmenin bürokrasiyi azaltırken aynı zamanda “kapı aralıklarını” daraltacak ek önlemlere ihtiyaç duyduğunu hatırlatıyor. Özellikle çelik gibi karbon yoğun sektörlerde, kapsam dışı ürün ve yan ürünlerin mekanizmanın etrafından dolaşmasını engelleyecek ayrıntılı izleme ve raporlama kuralları, önümüzdeki müzakerelerin kritik gündem maddesi olacak.
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir:
Demir Çelik Store. Editöryal görüş, yazarın
görüşüne aykırı olabilir.
