Bor madeni, borik asit fabrikalarıyla artı değer kazanıyor

Kütahya'nın Emet ve Hisarcık ilçelerinde tespit edilebilen bor madeni rezervinin 5 milyar ton olduğu, şimdiki üretim kapasitesiyle bunun 1000 yıl yetebileceği tahmin ediliyor. Emet'teki borik asit fabrikasının piyasadaki talebi karşılayamaması üzerine yapımına başlanan ikinci fabrikanın ise 2011 yılının ilk aylarında hizmete girmesi planlanıyor.



AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, sanayide kullanılan ve ''stratejik maden'' olarak nitelendirilen borun dünyadaki rezervinin yaklaşık yüzde 70'i Türkiye'de, bunun yüzde 70'i ise Emet ve Hisarcık'ta bulunuyor.

Bu bölgede bor madeni bulunduğuna ilişkin ilk tespitler, 1956'da Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğünde görevli Alman Jeolog Dr. Gawlik tarafından ilçe merkezinin 4 kilometre kuzeyindeki Espey mevkisi ve 12 kilometre güneyindeki Hisarcık ilçesinde gerçekleştirildi.

MTA Genel Müdürlüğü, Emet'teki bor sahalarını 1958'de Etibank'a tahsis etti ve Espey'de yer alan sahaların bir bölümü özel şirketlerce, diğer kısmı Etibank tarafından bir süre işletildi. 1979'da Espey yakınında bulunan Killik mevkisinde bulunan sahalar kamulaştırılarak, Emet Bor İşletmesine devredildi. Bölgedeki tüm maden ocakları 1990'da açık işletmeye dönüştürülerek, bor üretimine devam edildi.

Emet ve Hisarcık'ta şu ana kadar yapılan tespitlere göre, mevcut bor rezervinin yaklaşık 5 milyar ton olduğu, bunun şimdiki üretim kapasitesiyle 1000 yıl yeteceği değerlendiriliyor.

Ham bor madeninin ton fiyatı 120-150 dolar arasında değişiyor, borik asidin tonu ise 550 dolardan satılıyor.

-İLK BORİK ASİT FABRİKASINDA ÜRETİME 2002'DE BAŞLANDI-

Emet'te üretilen borun ülke ekonomisine daha fazla katkı sağlaması amacıyla son yıllarda önemli çalışmalar yürütülüyor.

Bor madeninden elde edilen borik asit, bundan 8 yıl öncesine kadar Balıkesir'in Bandırma ilçesinde, Eti Maden İşletmelerinin tesislerinde üretiliyordu. Bu tesisin ekonomik ömrünü tamamlamasından sonra Emet'te 2002'de ilk borik asit fabrikası kuruldu, bu tesis için yaklaşık 110 milyon dolar harcandı.

İlk borik asit fabrikası, 100 bin ton olan kapasitesinin üzerine çıkarak faaliyete başladığı 2002'de 110 bin ton, 2008'de ise 122 bin ton borik asit üretti.

Bu fabrika, yurt içi ve yurt dışından gelen talepleri karşılayamayınca Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından ikinci fabrikanın kurulmasına karar verildi. Mevcut fabrikanın yanındaki alanda geçen yıl ocak ayında inşaatına başlanan ve 2011'in ilk aylarında hizmete girmesi planlanan tesis, yıllık 100 bin ton borik asit üretme kapasitesine sahip olacak. Bu tesis için 50 milyon dolar harcama yapılması hedefleniyor.

Söz konusu ikinci tesis de faaliyete geçince Emet'te borik asit üretimi kapasitesi yıllık 200 bin tona çıkacak.

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün, Emet'te ikinci tesis faaliyete geçtikten sonra üçüncüsünün yapımı için çalışmalara başlamayı hedeflediği belirtildi.

-SÜLFÜRİK ASİT FABRİKASI DA KURULACAK-

Emet'teki fabrikada borik asit yapımında kullanılan sülfürik asit, genellikle Bandırma'dan temin ediliyor.

İlçede ikinci ve üçüncü fabrikaların devreye girmesiyle daha fazla sülfürik asit kullanılacağından Emet Bor İşletmesi, Emet'teki tesislerde ihtiyacı olan sülfürik asidi burada kurmayı planladığı fabrikada üretmeyi amaçlıyor.

Projesi hazırlanan sülfürik asit fabrikasının yapımına kısa sürede başlanacağı ve bunun için yaklaşık 70 milyon dolar harcanacağı ifade ediliyor.

-BOR MADENİNİN KULLANIM ALANLARI-

Bor mineralleri ve bileşikleri doğrudan kullanılamıyor, ancak sanayinin birçok dalında katkı maddesi olarak değerlendiriliyor.

Cam elyaf, optik ve teknik cam endüstrisi, sır ve emaye üretimi, boya ve diğer bazı kimyasalların yapımı, seramik, gübre, fotoğrafçılık, ilaç, deri, demir-çelik, kozmetik, sabun ve deterjan sanayisi, enerji sektörü ve nükleer uygulamalarda kullanılan bordan son yıllarda uzay araçlarının üzerlerinin kaplanması, ısı yalıtımı, pil, yanmaz kumaş, çelik yelek, askeri tank zırhları imalatında ve araç yakıtı olarak yararlanılıyor.

ABD'deki petrol kaynaklarının azalmasından sonra araç yakıtı olarak kullanılabileceğinin belirlenmesi, borun stratejik önemini artırdı.

Türkiye'nin ihraç kalemlerinden de biri olan bor, ABD, Japonya, Çin, Rusya, Avrupa Birliği (AB) ve Afrika ülkelerine gönderiliyor.

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Demir Çelik Store. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.